Читать онлайн книгу "Vanina Vanini"
Vanina Vanini
Stendal
Fransız yazıçısı Stendalın “Vanina Vanini” povesti italyan vətənpərvərlərin (Karbonarilər) Avstriya hökmranlığına qarşı mübarizəsindən bəhs edir. Öz vətənlərinin azadlığı uğrunda döyüşən xalqa hüsnü-rəğbətini gizlətməyən Stendal, gənc karbonari – Tyetro Missirillinin parlaq surətini yaradır. Pyetronun qəlbindəki inqilabi borc hissi kübar və həm də gözəl Vaniniyə olan məhəbbət hissi ilə daima mübarizə aparır. Vanini isə Missirilinin yalnız ona məxsus olmasından ötrü karbonarilərin ittifaqını düşmənə satır, lakin Missirili əqidəsindən dönməyərək Vaniniyə olan məhəbbətindən imtina edir və məsləkdaşları ilə vətənin azadlığı uğrundakı mübarizəsini davam etdirir.
Frederik Stendal
Vanina Vanini
“Qarasaçlı, odbaxışlı” romalı aristokrat xanım Vanina Vanini ətrafındakı cəsarətsiz və aciz ömür sürən gənclərə nifrət bəsləsə də gənc bir karbonariyə – Pyetroya (karbonari – XIX əsrdə İtaliyada yadellilərin zülmünə qarşı və İtaliyanı birləşdirmək uğrunda mübarizə aparan gizli inqilabi cəmiyyətin üzvü) fədakarcasına aşiq olur.
Lakin seçim qarşısında qaldıqda Vətənə sədaqət borcunu sevgisinə qurban verir. Vanina və Pyetro vətən və sevgi arasında seçim etməyə məcbur olan tipik klassik personajlardır və bu taleyin seçimidir. Sevgisini qorumaq, Pyetronu itirməmək üçün Vanina təşkilatın digər üzvlərini polisə satır.
Sevgi naminə edilən cinayətə isə bəraət yoxdur. Hətta titanik səylər qarşısında belə günahı yumaq mümkün deyil. Vanina sevgilisini həbsxanaya düşməkdən qorumaq istərkən, satqınlığın şübhələrini öz üzərindən atmaq üçün Pyetro könüllü şəkildə təslim olur.
Belə olduqda Vanina taleyi ilə bağlı seçim etməlidir: bir tərəfdə edama məhkum edilən Pyetronun nifrəti, digər tərəfdə isə yüksək cəmiyyətdən olan birisi ilə sevgisiz nikah.
Vicdanının səsini boğaraq satqınlıq etmiş Vaninanın daxilindəki çaxnaşma onu reallıqla üz-üzə qoyur və o, öz seçiminə qarşı intiqam hissi ilə yaşayır. Zəiflik dəlicəsinə cəsarətə çevrilir, sevgi heç bir maneə qarşısında dayanmamağa, onun həyatını qurtarmaq üçün bütün səylərini toparlamağa təhrik edir. Bununla belə Vaninanın həyatı faciə ilə bitir. Çünki, yazıçının qənaətinə görə qəhrəmanlıq ilk növbədə ictimai borc deməkdir…
182…-ci ilin bahar axşamlarından biri idi. Romada böyük canlanma vardı məşhur bankir hersoq de B… Venetsiya meydanında tikdirdiyi sarayda bal təşkil etmişdi. Bər-bəzəyində italyan incəsənətinin əzəməti ilə London və Paris ehtişamının vəhdəti düyülan ardı-arası kəsilmədən qonaqlar axışıb gəlirdi. Nəcabətli ingilis xanımları belə, bankirin dəvətindən məmnun görünürdülər; sarışın təkəbbürlü gözəllər şən bir dəstə ilə təşrif buyurmuşdular. Romanın seçmə gözəlləri cazibədarlıqda onlardan heç də geri qalmırdı.
Salonun qapısı ağzında atasının qoluna girmiş gənc bir qız göründü. Alışıb-yanan şəvə kimi qara saçlarından romalı olduğu açıq-aydın bilinirdi. Qızın hər bir hərəkətində qeyri-adi qürur nəzərə çarpırdı. Bütün baxışlar ona zillənmişdi.
Əcnəbi qonaqlar baldakı dəbdəbəyə heyran qalmışdılar. Onların dediyinə görə Avropa monarxlarının heç birinin şənlik məclisi bu təmtəraqla müqayisə oluna bilməzdi.
Doğurdan da, Avropa hökmdarlarının italyan memarlığı üslubunda tikdirdikləri sarayları nə gəzir. Bir də ki, onlar hər bir məclisə saray xanımlarını çağırmağa məcburdular. Halbuki hersoq de B… yalnız gözəl xanımlara dəvətnamə göndəriridi. Bu axşamkı dəvətlərin uğurlu olduğu göz qabağında idi. Kişilərin gözü qamaşırdı. Füsünkar qız-gəlin o qədər çoxdu ki, bu bəhsə-bəhsdə kimin üstün olduğunu demək çətin məsələ idi. Lakin, çox da uzun çəkməyən götür-qoydan sonra Vanina Vanini – alışıb yanan gözlü qara saçlı knyajna yekdiliklə balın şahzadəsi elan olundu. Dərhal bütün otaqlar boşaldı Xarici qonaqlar və Roma cavanları rəqs salonuna axışdılar.
Knyaz Azdrubala Vanini qızının bu vaxtacan iki-üç alman əyanı ilə rəqs etdiyinə yaman heyfislənirdi. Bundan sonra Vanini bir neçə yaraşıqlı və adlı-sanlı ingilisin də dəvətini rədd eləmədi. Ancaq onların quruluğu qızı çox tez bezikdirdi. Dəlicəsinə vurulduğunu gizlədə bilməyən Livno Savelliyə əzab vermək onu deyəsən hər şeydən çox əyləndirirdi. Livno gəncdi, yüksək cəmiyyətdə sayılıb seçilən cavanlardandı həm də knyaz balası idi. Ancaq ona oxumaq üçün hansısa roman versəydilər iyirminci səhifədə kitabı kənara atıb baş ağrısından şikayətlənərdi. Vanina bunu çox ciddi qüsur sayırdı.
Gecə yarıya yaxın bir şayiyə hamı üçün söz-söhbət mövzusu oldu. Həmin axşam Müqəddəs Məlakə qalasından gənc bir karbonari[1 - Karbonari-İtaliyadan on doqquzuncu əvvələrində meydana gəlmiş gizli inqilabi cəmiyyətin üzvü. Karbonarilər ölkəni fransız və Avstriya işğalından azad etmək üçün mübarizə aparırdılar.] paltarını dəyişib qaçmışdı. Deyilənə görə o həbsxananın axırıncı qapısında romatik qızğınlığını boğa bilmədiyindən xəncərlə keşikçilərin üstünə atılmış ancaq özü də yaralanmışdı Sbirlər[2 - Sbir-keşikçi polis.] onu qan izi ilə təqib edirlər çox güman ki qaçqın ələ keçəcək.
Bu hadisə barədə söhbətlərin qızğın vaxtında don Livio Savelli Vanina ilə son rəqsi başa vurdu. Qızın gözəlliyindən və axşamkı uğurundan başı dumanllaşmış gənc knyaz axırki dilə gəldi:
– Allah xatirinə deyin görüm kim sizin xoşunuza gələ bilərdi?
– Bu gün qaladan qaçan cavan karbonari Hər halda o özünə zəhmət verib dünyaya gəlməkdən başqa da bir iş görüb.[3 - «Özünə zəhmət verib dünyaya gəlmək» On səkkizinci əsr fransız yazıçısıBomarşenin ,,Fiqaronun toyu,, komediyasının qəhrəmanı şən hazırcavab Fiqaronun atmacalarından biridir.]
Knyaz Azdrubalo qızına yaxınlaşdı. Bir varlı əsilzadə iyirmi il olardı ki təssərüffatını idarə eləyən adamdan haqq-hesab istəmirdi. O da tənbəllik eləmir knyazın öz pullarını çox yüksək sələmlə özünə borc verirdi. Azdrubaloya çöldə-bayırda rast gəlsəniz knyazdan daha çox qoca aktyora oxşadarsınız; hətta barmaqlarını bəzəyən iri brilyant üzüklərdə nəzərinizi cəlb etməzdi. Vaxtıilə knyazın oğulları yezuitlər ordeninə[4 - Yezuitlər ordeni–Orta əsrlərdə yaradılmış bu mühafizəkar ruhani təşkilatı papa hakimiyyətinin möhkəmləndirilməsi uğrunda mübarizə aparırdı.] yazılmış sonralar hər ikisi ağır ruhi xəstəlikdən ölmüşdü.
Knyaz onları unutsa da, qayğıdan azad deyildi. Gözünün ağı qarası Vanina artıq on doqquz yaşında idi, ancaq ən yaxşı təkliflərə məhəl qoymur deyəsən heç ərə getmək barədə fikirləşmirdi də. Görəsən niyə? Nə səbəbə?
Bu səbəb vaxtıilə Sullanı hakimiyyətdən əl çəkməyə təhrik edən səbəb eyni idi: romalılara nifrət.[5 - Sualla-Romada amansız diktatura yaratmış konsul. Şöhrətinin ən yüksək zirvəsində hakimiyyətdən əl çəkmişdir. Kütlələrə nifrət və həqarətlə baxan Sulla deyirdi ki, qara camaat nəinki idarə etməyə heç idarə olunmağa da layiq deyil.]
Balın səhəri gün Vanina atasını dördüncü mərtəbəyə qalxan ensiz pilləkənin böyük cidd-cəhdlə qıfılayyan görəndə məətəl qald.ı Knyaz dedikcə səhlənkar bir adamdı və ömründə açar-qıfıla əl vurmazdı. Dördüncü mərtəbədəki otaqdakı pəncələrin dibçəkdə əkilən portağal ağacları düzülmüş aynabəndə açılırdı.
Vanina şəhərə yollandı. Dəvət olunduğu bir-iki yerə dəyməli idi. Qayıdanbaş alaqapının qarşısının rəngsazların taxta-tuxtası ilə kəsildiyinə görə kareta dal həyətdən keçməli oldu. Vanina başını qaldıranda üst mərtəbədəki otaqlardan birinin pəncərəsinin birini açıq görüb təccübləndi. Axı knyaz həmin mərtəbənin qapısını öz əli ilə qıfıllamışdı. O rəfiqəsini başından tez eləyib sarayın damına qalxdı portağal ağacları bəzəyən aynabəndlə üzbəüz barmaqlı nəfəsliyi çətinliklə də olsa tapdı. Qızı bu qədər maraqlandıran açıq pəncərə iki addımlıqda idi. Otaqda kim isə vardı. Buna söz ola bilməzdi Bəs o kim idi?
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/stendal/vanina-vanini-68386219/) на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
notes
1
Karbonari-İtaliyadan on doqquzuncu əvvələrində meydana gəlmiş gizli inqilabi cəmiyyətin üzvü. Karbonarilər ölkəni fransız və Avstriya işğalından azad etmək üçün mübarizə aparırdılar.
2
Sbir-keşikçi polis.
3
«Özünə zəhmət verib dünyaya gəlmək» On səkkizinci əsr fransız yazıçısıBomarşenin ,,Fiqaronun toyu,, komediyasının qəhrəmanı şən hazırcavab Fiqaronun atmacalarından biridir.
4
Yezuitlər ordeni–Orta əsrlərdə yaradılmış bu mühafizəkar ruhani təşkilatı papa hakimiyyətinin möhkəmləndirilməsi uğrunda mübarizə aparırdı.
5
Sualla-Romada amansız diktatura yaratmış konsul. Şöhrətinin ən yüksək zirvəsində hakimiyyətdən əl çəkmişdir. Kütlələrə nifrət və həqarətlə baxan Sulla deyirdi ki, qara camaat nəinki idarə etməyə heç idarə olunmağa da layiq deyil.
Если текст книги отсутствует, перейдите по ссылке
Возможные причины отсутствия книги:
1. Книга снята с продаж по просьбе правообладателя
2. Книга ещё не поступила в продажу и пока недоступна для чтения